از آنجا که بحران آب به عنوان یکی از ابر چالش‌های بخش کشاورزی در استان خراسان رضوی مطرح است، جهاددانشگاهی خراسان رضوی با شناخت دقیق از این کلان مسئله، بخش اعظمی از پژوهش‌های خود در پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی را مدیریت آب، پساب‌ها و استفاده از آب‌های نامتعارف و مسائل مرتبط با آن متمرکز کرده است.

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی، مدیران گروه‌های پژوهشی پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی جهاددانشگاهی با تاکید بر تقویت ارتباط با صنعت و ضرورت کسب ثروت از مسیر تحقیق و توسعه کاربردی، به تشریح مهمترین ماموریت‌ها و دستاوردهایشان در یک سال گذشته پرداختند.

 دکتر «نجمه گردنوشهری»، مدیر گروه پژوهشی بیوتکنولوژی صنعتی میکروارگانیسم‌ها تولید محصولات زیست فناوری با استفاده از میکروارگانیسم‌ها در راستای اقتصاد زیستی را  مهمترین ماموریت این گروه برشمرد.

وی تصریح کرد: میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها، ریزجلبک‌ها و قارچ‌های میکروسکوپی به دلیل توانایی رشد در شرایط سخت به گزینه‌های کاربردی برای صنایع مختلف تبدیل شده‌اند.

به گفته وی، میکروارگانیسم‌ها به عنوان ابزاری جهت پالایش آب‌های شور یا نا متعارف برای مقابله با مشکلات کم آبی و بهبود سلامت جامعه هستند. علاوه بر این، میکروارگانیسم‌ها می‌توانند متابولیت‌هایی مانند آنزیم‌ها، رنگدانه‌ها یا پروتئین‌ها را تولید کنند.

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی تصریح کرد: در سال‌های گذشته تولید متابولیت‌های جلبکی با هدف ایجاد ارزش افزوده در محصولات جلبکی تحت پژوهش این گروه قرار گرفته است؛ همچنین غربالگری با توان بالا (High-throughput screening)  میکروارگانیسم‌ها با کاربری تولید آنزیم های صنعتی صورت گرفته است.

غربالگری جلبک‌های بومی خراسان رضوی

به گفته وی، غربالگری جلبک‌های بومی خراسان رضوی با هدف ایجاد کتابخانه از جلبک‌های بومی مقاوم به تنش های محیطی جهت تصفیه پساب‌های صنعتی نیز از جمله فعالیت‌های انجام گرفته در این گروه است.

مدیر گروه پژوهشی بیوتکنولوژی صنعتی میکروارگانیسم‌ها پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی جهاددانشگاهی عنوان کرد: از جمله مهترین دستاوردهای این گروه، تولید رنگدانه‌های طبیعی آنتی اکسیدانت فیکوسیانین (آبی رنگ) و آستاگزانتین (قرمز رنگ)  از جلبک‌های اسپیرولینا پلتنسیس و هماتوکوکس پلوویالیس، غربالگری و پرورش میکروجلبک هماتوکوکس پلوویالیس بومی خراسان رضوی، غربالگری با توان بالا  مخمر ساکارومایسس سرویزیه از استان، غربالگری باکتری های تولید کننده آمیلاز و تولید کاغذ از بلوم‌های جلبکی بوده است.

گردنوشهری با اشاره به اینکه تامین نهاده در دام، طیور و آبزیان در راستای امنیت غذایی و مدیریت مصرف آب در سال جاری در این گروه هدف گذاری گردیده است، بیان کرد: به همین جهت پژوهش در زمینه تولید نهاده از ضایعات کشاورزی، کشتارگاهی و پساب های آبزی پروری با استفاده از میکرواگانیسم‌ها آغاز شده است.

به گفته عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی، در سال جاری ارتباطات پژوهشی با صنایع تولید طیور و آبزیان در جهت تولید نهاده ارزان قیمت در این گروه آغاز شده است.

بومی‌سازی تولید انواع متفاوت قارچ‌های صنعتی با استفاده از ضایعات ارزان قیمت کشاورزی

«دکتر حمیدرضا پوریان‌فر»، مدیر گروه پژوهشی زیست فناوری قارچ‌های صنعتی پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی جهاددانشگاهی نیز با تاکید بر اینکه این گروه، تولید محصولات زیست فناوری با استفاده از نژادهای مختلف قارچ های صنعتی را در راستای اقتصاد زیستی مهمترین ماموریت خود قرار داده است، اظهار کرد: یکی دیگر از ماموریت‌های ما بومی‌سازی تولید انواع متفاوت و متنوع قارچ‌های صنعتی با استفاده از ضایعات ارزان قیمت کشاورزی با هدف افزایش راندمان تولید اندام باردهی قارچ‌های مختلف بوده است.

وی فرآوری قارچ‌های برداشت شده و همچنین بهینه‌سازی تولید عصاره‌های حاوی ترکیبات زیست فعال از انواع متفاوت قارچ‌های خوراکی و دارویی به منظور بهبود سلامت جامعه را از دیگر ماموریت‌های این گروه در سال‌های گذشته برشمرد.

پوریان‌فر به‌نژادی قارچ‌های خوراکی به منظور تولید نژاد مرغوب‌تر با هدف افزایش راندمان تولید اندام باردهی قارچ‌های صنعتی مختلف و  ایجاد مقاوم‌سازی نژادهای مختلف قارچ نسبت به بیماری‌ها را از دیگر  فعالیت‌های انجام گرفته در این گروه ذکر کرد.

به گفته عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی تولید عصاره‌های حاوی بتاگلوکان از قارچ‌‌های خوراکی- دارویی، تولید عصاره‌های حاوی تری ترپن از قارچ‌های دارویی، بستر کشت مبتنی بر ضایعات گیاهی بومی در کشور و طرح مطالعات اسپاون جایگزین غلات برای قارچ‌های خوراکی از جمله دستاوردهای گروه پژوهشی زیست فناوری قارچ‌های صنعتی پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی جهاددانشگاهی است.

مدیر گروه پژوهشی زیست فناوری قارچ‌های صنعتی پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی جهاددانشگاهی ادامه داد: در راستای امنیت غذایی و مدیریت مصرف آب در سال جاری تولید قارچ‌های غنی از ترکیبات زیست فعال از طرق مختلف هدف گذاری گردیده است.

پوریان‌فر با اشاره به اینکه در سال جاری ارتباطات پژوهشی با صنایع داروسازی به منظور تولید مکمل از عصاره‌های قارچی حاوی بتاگلوکان و اخذ کد IRC  برای محصول مورد نظر آغاز شده است، خاطرنشان کرد: برگزاری نشست‌های تخصصی با صنعت در جهت ارائه دانش فنی‌های موجود در گروه از جمله برنامه‌های ما برای تقویت ارتباطات‌مان با صنعت است.

توسعه سیستم‌های نوین مبتنی بر لایه نازک آب در کشت‌های گلخانه‌ای

«آزاده خادم»، مدیر گروه پژوهشی پژوهشکده بیوتکنولوژی گیاهان باغبانی جهاددانشگاهی با بیان اینکه زمینه اصلی فعالیت این گروه پژوهشی، تحقیقات زیست فناوری و فیزیولوژی در گیاهان باغبانی است، اظهار کرد:  در جنبه زیست فناوری تمرکز گروه بر استفاده از روش‌ها و سیستم‌های نوین تکثیر به ویژه فرآیندهای مبتنی بر کشت بافت، تولید بذور مصنوعی و استفاده از بیوراکتورها در تکثیر گیاهان باغی است.

وی با تاکید بر اینکه با تلاش‌های منسجم این گروه در دهه اخیر پروتکل‌های تکثیر تجاری بیش از 15 گونه گیاهی دارای ارزش اقتصادی تدوین و به بخش خصوصی عرضه شده است، بیان کرد: گروه پژوهشی بیوتکنولوژی گیاهان باغبانی با هدف‌گذاری مقابله با مشکل کم آبی در کشور و همچنین استفاده نامتعادل از منابع کودی و بسترهای کشت وارداتی، سیستم‌های نوین مبتنی بر لایه نازک آب را در کشت‌های گلخانه‌ای توسعه داده است.

مدیر گروه پژوهشی پژوهشکده بیوتکنولوژی گیاهان باغبانی جهاددانشگاهی افزود: در این سیستم‌ها کارایی مصرف آب و کود افزایش یافته و در توسعه آنها تمرکز ویژه‌ای به استفاده از منابع داخلی شده است. در این راستا، کودهای وارداتی پربازده در شرایط گلخانه‌ای نیز بررسی شده و مهندسی معکوس آنها، سبب ارائه سه فرمولاسیون کودی به منظور افزایش عملکرد کشت‌های گلخانه‌ای شده است.

خادم تصریح کرد: استمرار در این زمینه با تمرکز بر استفاده از سیستم‌های نوینی که هزینه‌های تکثیر را کاهش داده و در عین حال بر منابع داخلی تکیه دارد، کارایی مصرف آب و کود را افزایش داده است که توسعه آنها در آینده، افق روشنی را در پیشرفت صنعت کشاورزی در کشور فراهم می‌کند.