واحد تولید صنعتی قارچ‌های خوراکی-دارویی

 (Commercial Production of Culinary-Medicinal Mushrooms)

علاوه بر آزمایشگاه تولید و عرضه اسپاون قارچ که از سال 1381 تاسیس شده است، از ابتدای سال 1393، این گروه عملا اقدام به فعالیت تجاری در عرصه قارچ‌های دارویی (به صورت تازه) نمود. قارچ خوراکی دکمه‌ای در ایران مدت بیش از 30 سال است که به صورت تقریباً تک محصولی تولید، عرضه و مصرف شده است. در چند سال اخیر، افزایش تقاضا برای خرید محصولات خاص و دارای ارزش افزوده غذایی، سیر افزایشی داشته است. در بین قارچ‌های خوراکی، انواع دیگری از قارچ‌های خوراکی بجز قارچ دکمه‌ای وجود دارند که با ذائقه مردم ایران همخوانی داشته، می‌تواند با هزینه پایینی تولید شود و از مهمتر اینکه دارای خواص تغذیه‌ای و دارویی قابل توجهی هستند.

اینگونه قارچ‌ها از نظر تخصصی تحت عنوان قارچ‌های پرورشی خاص (Specialty Mushrooms) یا خوراکی-دارویی (Culinary-Medicinal Mushrooms) شناخته می‌شوند.  گونه­های مختلف قارچ خوراکی صدفی (Pleurotus spp.) در منابع علمی، بعنوان یکی از مهمترین قارچ‌های خوراکی-دارویی محسوب می‌شوند و هم اکنون در سطح دنیا رتبه دوم تولید را در میان قارچ‌های پرورشی تجاری به خود اختصاص داده‌اند. ارزش غذایی این قارچ­ها در داشتن مقادیر قابل توجهی از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. این قارچ‌ها با داشتن  مقدار  کم کالری و مقدار  ناچیز  قند و همچنین نداشتن نشاسته، برای افراد دارای اضافه وزن و همچنین مبتلایان به دیابت بسیار توصیه شده است.

در میان قارچ­های صدفی، قارچ شاه صدف (P. eryngii) با رنگ کلاهک کِرِم تا قهوه­ای روشن به طور طبیعی در جنوب اروپا و مناطق مرکز آسیا و افریقای جنوبی رشد می­کند. این قارچ، دارای یکی از بزرگترین اندام‌های باردهی در بین گونه­های قارچ­های خوراکی است. عطر دلپذیر و کیفیت پخت مناسب، آن را در ردیف مرغوب­ترین قارچ­های خوراکی قرار داده است. این قارچ خوراکی-دارویی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ژاپن، کره جنوبی، ایتالیا، استرالیا، کشورهای شمالی آفریقا و ایالات متحده آمریکا، بصورت تجاری تولید می­شود و طرفداران بسیاری دارد. قارچ خوراکی-دارویی شاه صدف با ذائقه ایرانیان نیز همخوانی داشته و در بستر‌کشت کم­ هزینه­‌تری نسبت به قارچ دکمه‌ای تولید می­شود.

با ارزیابی­های اولیه و ارائه محصول به  بازار توسط گروه زیست فناوری قارچ‌های صنعتی، این نوع قارچ مورد اقبال مصرف­کنندگان قرار گرفته است.  پس از دریافت گواهی ثبت اختراع و برند "ارینجی" برای قارچ شاه صدف (برای اولین بار در کشور)، در سال 1395، روند خرید و استقرار تجهیزات ضروری و نیروی انسانی به عنوان فاز نیمه صنعتی برای تولید آن در طی 6 ماهه اول 1396 شتاب گرفت.  در طی 6 ماهه دوم سال 1396، یک سوله واحد تولید قارچ در کیلومتر 50 جاده مشهد-چناران در اختیار این گروه قرار گرفت و مراحل مختلف آماده سازی شامل تجهیزات و  نیروی انسانی در این سوله در طی ماههای پایانی سال 1396 انجام شد. 

در اواخر سال 1397، مجوز رسمی تاسیس شرکت برای تولید قارچ ارینجی از سوی سازمان تجاری سازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان جهاددانشگاهی دریافت شد. در حال حاضر، مجموع فعالیت‌های تجاری قارچ ارینجی در واحد صنعتی مذکور و همچنین گلخانه داخل دانشگاه انجام می‌شود بطوریکه تولید نژادهای خالص، تهیه اسپاون و تولید بسترهای کشت تا مرحله پر شدن توسط میسلیوم قارچ (فاز 3) در گلخانه پردیس دانشگاه انجام می‌پذیرد و تولید میوه در واحد صنعتی مستقر در کیلومتر 50 جاده مشهد-چناران انجام می‌شود.  ظرفیت تولید میوه در این واحد صنعتی 50 تن در سال می‌باشد.