معاونت پژوهش و فناوری

جهاد دانشگاهی خراسان رضوی

نگاهی بر انواع گوناگون سوغات متبرک زائران حرم رضوی

عضو پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی با اشاره به پژوهشی با عنوان "سوغات متبرک و شیوه های تقدس بخشی اشیا در بین زائران حرم امام رضا (ع)" گفت: سوغات نمادی ملموس از سفر زائر و راهی برای گسترش تقدس زیارت به خانه زائر و اطرافیان او می‌باشد.

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی، زهرا بستان با بیان اینکه سوغات دارای وجوه مادی و ذهنی است، گفت: سوغات برساختی اجتماعی است  که سیستم فرهنگی که فرد در آن زیسته است، بدان معنا می‌بخشد.

 وی با بیان اینکه سوغات با توجه به تفسیری که زائر از نظر کاربرد، معانی و خاطراتی که برای او یادآوری می‌کند متفاوت است، ادامه داد: در پژوهش‌های داخلی «تبرکی بردن» تنها به‌عنوان یکی از دلایل اصلی خرید سوغات یاد شده است. برغم تعداد زیاد زیارتگاه‌ها و رونق سفرهای زیارتی در ایران مطالعه‌ای در مورد سوغات متبرک، معنا و چگونگی مقدس بودن یا تقدس­بخشی آن وجود ندارد.

وی به وجود وجوه اصلی مورد بررسی مرتبط با تبرکی و سوغات متبرک اشاره و اظهار کرد: گونه‌های تبرکی، معنای تبرک، ویژگی‌های تبرکی، قصد یا نیت از تبرک،شیوه‌های متبرک سازی و شیوه استفاده یا نگهداری از جمله این وجوه اصلی می‌باشند.

بستان با بیان اینکه زائران به‌طور کلی سه دسته متفاوت از اشیا را به‌عنوان «تبرک» با خود به خانه می‌برند، بیان کرد: یک دسته شامل اشیایی همچون بسته‌های کوچک نمک، نبات، گل خشک و برنج خشک، آب سقاخانه و غذای حرم است که  به حرم تعلق دارد و زائران به رایگان و به‌عنوان هدیه متبرک از خدام حرم دریافت می‌کنند.

عضو پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی  دسته دیگر را متعلقات زائر در حین زیارت همچون لباس، چادر و کفش‌هایی را که در حین زیارت بر تن داشته‌اند برشمرد و افزود: دسته دیگر شامل اشیایی است که زائران آن را خریداری و طی مناسکی آن را مقدس می‌کنند.

وی شفای بیمار؛ حل مشکل ازدواج، بچه دار شدن فرد نازا، حفظ سلامتی خود و اعضای خانواده، سلامتی نوزاد، خوشبختی زوج تازه ازدواج کرده، موفقیت در تحصیل فرزندان، تقویت و تحکیم دینداری اعضای خانواده به ویژه فرزندان را از جمله نیت‌های زائران از تهیه سوغات‌های متبرک برشمرد.